Historia

Odnosząc się do kwestii rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa na ziemiach weneckich i organizacji Kościoła, nie można pominąć organizacji cywilnej, jaką rzymska dominacja wywarła na tym terytorium. Romanizacja wschodnich terenów przedalpejskich rozpoczęła się od początku II wieku. Pne W 181 roku Rzymianie, na miejscu poprzedniego ośrodka osadniczego, założyli kolonię Akwilei jako ufortyfikowane miejsce w celu obrony miejscowej ludności przed hordami kogutów, które w 186 zstąpiły do doliny Padu. Rozpoczął się rodzaj protektoratu, który powoli wchłonął terytorium pod panowanie Rzymu. Aby ułatwić połączenia lądowe z nową kolonią i ustanowić kontrolę nad terytorium, Rzymianie stworzyli dobrze zorganizowaną sieć drogową. W 175 rpne konsul Marco Emilio Lepido wytyczył pierwszy ważny szlak komunikacyjny, który łączył Bolonię z Akwileą. Nowa trasa pozwoliła na szybki tranzyt kontyngentów wojskowych w przygranicznej kolonii. „Via Postumia”, od nazwiska konsula Spuriusa Postumio Albino, który wyznaczył trasę w 148 rpne, wyruszyła z Akwilei do Genui. Budowa „via Annia”, która zaczęła się od Adrii, przebiegała przez Padwę i dotarła do Akwilei, była również w tamtych latach. Do gęstej sieci połączeń lądowych dołączyła praca kapilarna polegająca na organizacji i podziale terytorium poprzez centurację, w celu rozdzielenia ziemi kombatantom i usprawnienia eksploatacji rolniczej. Wraz z reorganizacją terytorium, w pierwszym wieku. Pne dokonano restrukturyzacji głównych ośrodków miejskich, które przybrały wygląd miast rzymskich;
tej pracy odpowiadało nadanie obywatelstwa rzymskiego, a tym samym wprowadzenie określonych rzymskich magistratów. W roku 49 pne lex Roscia nadał terytoriom Przedalpejskim obywatelstwo rzymskie, w związku z czym miasta przyjęły rolę gmin. Kiedy cesarz August podjął decyzję o zorganizowaniu Włoch w jedenaście regionów, terytoria wschodniej Cisalpiny utworzyły X Regio. Granice regionu wyznaczał łańcuch Alp na północy, bieg Padu na południu, rzeka Oglio na zachodzie i Arsia na wschodzie;
X Regio obejmowało więc półwysep Istria, obecne regiony Friuli-Venezia Giulia, Veneto, Trentino-Alto Adige i wschodnią Lombardię.